Przebudzenie Katowice

Czy wiemy, czego tak naprawdę nam potrzeba? 

Piramida potrzeb Abrahama Maslowa powstała w oparciu o teorię potrzeb tegoż autora. Model ten bazuje na hipotezie, zgodnie z którą człowiek nieustannie dąży do zaspokajania potrzeb, które układają się w pewną hierarchię i obejmują kilka obszarów. Na dole piramidy znajdują się te potrzeby, które muszą być spełnione, aby zaspokoić potrzeby wyżej w hierarchii. Ponadto – potrzeby wyższe pojawiają się na późniejszym etapie rozwoju człowieka i są mniej uświadomione. Nie są natarczywe, ponieważ nie są niezbędne, lecz bezsprzecznie stwarzają lepsze warunki dla naszej egzystencji. Zgodnie z autorem modelu, potrzeby człowieka zmieniają się wraz z rozwojem osobowości – wraz z wiekiem ludzie przywiązują mniejszą wagę do potrzeb niższego rzędu. Znaczenia natomiast nabierają wartości wyższego rzędu. O jakich potrzebach mowa?


Potrzeby fizjologiczne, czyli najbardziej podstawowe. Obejmują potrzebę spożywania pokarmu, zaspokajania pragnienia, potrzebę snu czy potrzeby seksualne i zdrowotne. Mają one pierwszeństwo przed innymi, ponieważ bez ich zaspokojenia nie jesteśmy w stanie funkcjonować. Dodatkowo – obejmują także potrzebę schronienia, co poniekąd wiąże je z drugim szczeblem piramidy.

Potrzeba bezpieczeństwa wg Maslowa, może odgrywać podobnie silną rolę motywatora zachowań, który skłania cały organizm do poszukiwania bezpieczeństwa, pewności czy oparcia. W takiej sytuacji wszystkie inne potrzeby schodzą na drugi plan. Obejmuje także poczucie wolności od strachu i lęku, co pełni niezwykle ważną rolę dla zdrowia psychicznego człowieka. Ponadto – ważnym filarem potrzeby bezpieczeństwa jest poczucie stabilności finansowej oraz zabezpieczenia w razie wypadku.

Potrzeby przynależności i miłości, nazywane także potrzebami społecznymi, wynikają z chęci człowieka do nawiązywania relacji międzyludzkich. Ich zaspokojenie opiera się na poszukiwaniu uczuć, więzi, które pozwalają poczuć się członkiem większej całości. Obejmują także potrzebę współpracy z innymi, co ujawnia się na płaszczyźnie zawodowej każdego z nas. Potrzeba miłości natomiast nie sprowadza się w tym przypadku do potrzeby seksu – którą zaliczamy do potrzeb fizjologicznych – lecz do obdarzania uczuciem i przyjmowania go.

Potrzeby szacunku czy też uznania opierają się na pragnieniu posiadania szacunku – zarówno do samego siebie, jak i w oczach innych, poczucia własnej wartości i wysokiej samooceny. W skład tych potrzeb wchodzą dwie podgrupy:

  • Wewnętrzne: pragnienie osiągnięć, samorozwój, dążenie do fachowości;

  • Bardziej zewnętrzne: „jak inni mnie widzą” – pragnienie posiadania dobrej opinii, uznania, szacunku ze strony innych.

Potrzeby samorealizacji to inaczej potrzeby samospełnienia – zrealizowania własnych możliwości, stawania się coraz lepszą wersją siebie.

Skoro teoria już za nami, to teraz zastanówmy się czy na co dzień myślimy, zastanawiamy się, a może dyskutujemy z innymi o wymienionych potrzebach? Z mojego doświadczenia wynika, że tak. Oczywiście nie wprost. Ile razy mówiliśmy, że chcemy się do kogoś przytulić? To właśnie potrzeba przynależności i miłości. Jak często powtarzaliśmy, że pragniemy awansu? To potrzeba szacunku i uznania. Czy zdarzyło się Wam uczęszczać na dodatkowe kursy, by nabyć większą wiedzę, czy też brać udział we wszelkich konkursach z zakresu materiału, w którym się specjalizujecie? To potrzeba samorealizacji. Banalne, lecz jak często budzimy się rano głodni, z myślą o pysznym śniadaniu? Codziennie. A to jedna z potrzeb fizjologicznych. I w końcu, ile razy w swoim życiu potrzebowaliśmy stabilizacji, oparcia, gdy żyliśmy w strachu przed nadchodzącym jutrem? Potrzebowaliśmy bezpieczeństwa.

Nasza teoria staje się rzeczywistością, nieco uproszczoną jej formą, lecz jak najbardziej prawdziwą. Należy jednak pamiętać, że model Maslowa może wzbudzać niemałe kontrowersje i wątpliwości. Przypomnijmy sobie sytuację więźniów w obozach koncentracyjnych, którzy mimo trudnych warunków, niespełniających ich podstawowych potrzeb, uczestniczyli w życiu kulturalnym, tworząc sztukę i organizując życie artystyczne. Zachęcam do refleksji i pogłębienia wiedzy na temat teorii Abrahama Maslowa.

Opracowała: Hanna Bodzioch

Źródła:

Gherman, C. M. (2012). Maslow Pyramid – Possible Interpretation. International Journal of Learning & Development, 2(1), 584-587. DOI: 10.5296/ijld.v2i1.1520.

Miler-Zawodniak, A. (2012). Teorie potrzeb jako współczesne teorie motywacji. Obronność – Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Obrony Narodowej4, 103-107.